Τα τελευταία χρόνια έχουμε ακούσει αρκετά για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και τις επιδράσεις της στη δικαιοσύνη. Παρόλο που η εξέλιξη της τεχνολογίας αυτής δεν θα μας βρει σύντομα αντιμετωπούς με τους εξελιγμένους «Δικηγόρους-ρομπότ», το τελευταίο διάστημα έχουμε δει εξελίξεις σε προγράμματα και εφαρμογές που υποβοηθούν το δικηγορικό επάγγελμα.
Δικηγορικά γραφεία[2], κυρίως σε χώρες του εξωτερικού, ήδη χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη[3] για να δημιουργήσουν τα δικά τους εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, τα οποία οδηγούν σε αύξηση των υπηρεσιών που μπορεί να παρέχει ένα δικηγορικό γραφείο, καθώς και της λειτουργικότητάς τους.
Είναι γνωστό ότι πολλές απο τις εργασίες που καλείται να διεκπεραιώσει ένα δικηγόρος καθημερίνα είναι χρονοβόρες και αρκετές φορές επαναλαμβανόμενες. Αν αυτού του είδους οι εργασίες αυτοματοποιηθούν σε ένα μεγάλο βαθμό, τότε ένας δικηγόρος θα μπορούσε να αναλώσει τον χρόνο του σε άλλες πιο απαιτητικές υπηρεσίες που χρειάζονται την ανθρώπινη σκέψη και εμπειρία. Αυτό θα οδηγούσε και σε μια νέα μορφή νομικών υπηρεσιών, πολλές φορές με πολύ χαμηλότερο κόστος. Με πιο χαμηλό κόστος ποιοτικών υπηρεσιών οι δικηγορικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να είναι προσιτές και σε μια άλλη κατηγορία πολιτών, αυτών που για οικονομικούς λόγους δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε νομική αρωγή.
Σήμερα, εταιρείες και βιομηχανίες ανά το παγκόσμιο χρησιμοποιούν την ανάλυση δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη για πολλές απο τις υπηρεσίες τους. Οι εταιρείες αυτές αναμένουν και απο το δικηγορικό κόσμο να ξέρει και να χρησιμοποιεί λειτουργίες της τεχνητής νοημοσύνης, έτσι ώστε, αφενός να μπορεί να αντιληφθεί τον τρόπο λειτουργίας τους για να είναι σε σημείο να δώσει κατάλληλες νομικές συμβουλές και αφετέρου για να συμβαδίζει με το επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης του τρόπου λειτουργίας των εταιρειών αυτών.
Για παράδειγμα, σε πρώτο στάδιο, οι πελάτες των δικηγορικών γραφείων, αναμένουν τον σωστό υπολογισμό των χρεώσεων, έτσι ώστε να μπορούν και οι ίδιοι να κάνουν πιο σωστούς υπολογισμούς με τα δικηγορικά έξοδα εκ των προτέρων. Αυτό, μαζί με την κατηγοριοποίηση και περίληψη εγγράφων, την ανάλυση δικογράφων καθώς και την ανίχνευση πιθανών κενών στη νομολογία ή άλλων επιχειρημάτων που περιλαμβάνονται σε νομολογίες, αποτελούν παραδείγματα στα οποία η χρήση τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας, μέσω ανάλυσης δεδομένων θα ήταν κατάλληλη, για την ορθότητα και αμεσότητα του αποτελέσματος.
Παραδείγματα από δικηγορικά γραφεία στο εξωτερικό, δείχνουν ότι μέσω της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να υπολογίσουν το αποτελέσμα μιας δίκης αλλά και να ρυθμίσουν τη γραμμή που θα ακολουθήσουν για την προώθηση της υπόθεσης τους[4].
Ίσως τα πιο πάνω να φαντάζουν μακρινά και δύσκολα να υλοποιηθούν επί του παρόντος στην Κύπρο. Η σταδιακή εφαρμογή όμως είναι θεμιτή και θα μπορούσε να ξεκινήσει. Η τεχνητή νοημοσύνη και η χρήση της τεχνολογίας, δεν είναι απαραίτητη μόνο για τις προαναφερθείσες και προηγμένες λειτουργίες. Υπάρχει ήδη στις πιο απλές και καθημερινές λειτουργίες και στο δικηγορικό επάγγελμα. Πολλοί χρησιμοποιούμε την τεχνολογία αυτή καθημερινά και στην Κύπρο, καθώς για παράδειγμα, κάθε φορά που η Microsoft Word μας διορθώνει ένα ορθογραφικό λάθος, χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη, όπως και άλλα παρόμοια παραδείγματα[5]. Δυστυχώς ακόμα και σε αυτά τα απλά, το δικηγορικό επάγγελμα στην Κύπρο, έχει αρκετό δρόμο ακόμα για να τα τυποποιήσει και να θεωρηθούν δεδομένα.
Η νομική και ο τομέας της δικαιοσύνης στηρίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα, την ανθρώπινη σκέψη λογική και ενσυναίσθηση και πως αυτή καθορίζει τις πράξεις και τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Οι νομοθεσίες και κανονισμοί έχουν δημιουργηθεί από την ανθρώπινη σκέψη για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Παρόλα αυτά η τεχνητή νοημοσύνη και όλα τα προαναφερθέντα παραδείγματα και λειτουργίες, προτείνονται φυσικά για να στηρίζουν και να συμπληρώνουν τον δικηγόρο πάντοτε με την απαραίτητη επίβλεψη και έλεγχο της ορθότητάς τους, χωρίς να παραγνωρίζονται θέματα που αφορούν τα προσωπικά δεδομένα και τη δεοντολογία. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, μπορεί να συμπληρώσει, να βοηθήσει και να κάνει αποτελεσματικότερο και πιο αποδοτικό το επάγγελμα του δικηγόρου αλλά σε καμία περίπτωση να το αντικαταστήσει.